Represje wobec opozycji antykomunistycznej
Osoby, które brały czynny udział w działaniach opozycji w czasach komunizmu, niejednokrotnie mogły zostać skazane na karę więzienia, mogły być te osoby internowane w czasie stanu wojennego czy też przymuszone do służby wojskowej po stanie wojennym.
Oczywiście mogły ich także spotkać inne represje, chociażby ze strony organów radzieckich w latach 1944-1956. Obecnie wiele ustaw pozwala na wypłacenie tym osobom różnego rodzaju odszkodowań oraz zadośćuczynienia za krzywdy wynikłe z wydania lub wykonania orzeczenia lub decyzji przez organy komunistyczne.
Odszkodowanie dla represjonowanych w okresie komunizmu
W związku z tym osoby represjonowane mogą ubiegać się o zadośćuczynienie, w tym wypadku należy uzyskać postanowienie sądu o unieważnieniu orzeczenia sądu z czasów komunizmu, w tym przypadku z lat 1944-1989. Podstawą prawną będzie ustawa z 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych. Dodatkowo w kolejnych latach pojawiły się również inne ustawy, przykładowo ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 roku, która określa iż zadośćuczynienie może być wypłacone także za wydanie orzeczenia lub decyzji, a nie tylko za wykonanie tej decyzji. Oznacza to w praktyce, iż o odszkodowanie mogą ubiegać się także osoby, które zostały skazane jednak nie wykonano na nich wyroku kary więzienia.
W tym wypadku warto zwrócić uwagę, iż koszty postępowania sądowego ponosi Skarb Państwa, dodatkowo koszty z tytułu ustanowienia pełnomocnika także są po stronie Skarbu Państwa. W tym przypadku wnioski mogą składać osoby represjonowane, mogą także w ich imieniu występować prokuratorzy, Minister Sprawiedliwości czy też Rzecznik Praw Obywatelskich. Wypadku śmierci osoby represjonowanej o zadośćuczynienie może ubiegać się także małżonek, rodzeństwo, czy dzieci osoby represjonowanej.
Oczywiście odszkodowanie dla represjonowanych będzie wypłacone na podstawie krzywdy czy też szkody, jakiego doznała dana osoba, może być to przykładowo przeszkoda związana z utratą pracy w wyniku aresztowania, wpisania do akt jako osoby skazanej. W tym przypadku osoba represjonowana mogła mieć problem ze znalezieniem dobrze płatnej pracy, co mogło odbić się bezpośrednio na wielkości emerytury i czy też renty dla takiej osoby.
